Het nieuwe werken (op Twitter en in deze recensie afgekort tot #hnw) is een niet te stoppen trend. Zoals bij alle ontwikkelingen zijn er early adopters. Die hebben afgelopen jaren al veel ervaring opgedaan met #hnw. Die ervaringen worden door Paul van den Brink en Rosan Gompers met ons gedeeld. Het boek is modern vormgegeven. De belangrijkste paar zinnen van een pagina zijn door de samenstellers alvast voor ons gemarkeerd. Dat geeft een snel gevoel waar het stuk over gaat. Het boek heeft voor mij maar één nadeel. Ik ben gezegend met een goed ontwikkeld reukvermogen en dat gaf in combinatie met het boek een fysiologisch nadeel. Alleen de kaft van dit boek ruikt normaal. De rest van het boek ruikt niet naar boek, maar heeft een erg indringende geur. Dat lichamelijke ongemak voor nasaal sensitieven als ik, wordt gelukkig gecompenseerd door zeer lezenswaardige inhoud. Vaak wordt #hnw gezien als synoniem voor flexwerken, slim huisvesten en medewerkers motiveren. Hoewel er nog steeds mensen zijn die #hnw zien als een ICT-feestje, wordt het meestal gepresenteerd als een driehoek van krachten: Huisvesting, ICT en HRM. De samenstellers gaan verder dan deze driehoek en spreken over acht elementen van vernieuwing. Het nieuwe werken is een vorm van nieuw organiseren. Het leidt tot een andere manier van samenwerken, zowel intern als extern. Vaak worden de externe effecten én kansen onderschat. Klanten en branding komen in dit boek wél aan de orde. Ook de kritische noot ontbreekt niet. Niet voor iedereen is #hnw geschikt. In zijn bijdrage stelt Jos van der Putte dat voor de ene groep #hnw een heel logische manier van werken is, maar voor anderen is het de volgende hindernis in hun werkzame bestaan. Sommigen vinden het misschien zelfs een suffe boel, omdat ze beter gewend zijn in hun vrije leven. Een analyse van sociale patronen is dan ook een noodzakelijk onderdeel van de invoering van #hnw. Interessant vond ik de overwegingen om #hnw te zien als een manier van werken náást de traditionele structuur. Het gevaar van doorslaan in iets nieuws ligt altijd op de loer. De én-én benadering die in diverse cases aan de orde komt, is wat dat betreft een hele goede aanpak. Vaak wordt #hnw gezien als tegenstellingen: Vertrouwen versus vervreemding. Afstand versus aanwezigheid. Maar ook werk versus privé (in het Engels steevast werk versus leven; work-life balance). Juist het verbinden van de ogenschijnlijke tegenstellingen is nodig en zal leiden tot 'de nieuwe organisatie'. Samen werken wordt samenwerken en medewerkers worden mede-werkers, ook (eigenlijk: juist) over de organisatiegrenzen heen! Het is moeilijk om in de taal van gisteren een beschrijving te geven van het werken van morgen. De schrijvers stellen dat er misschien zelfs een nieuwe taal nodig is. Maar intussen hebben ze ons in de oude taal wijze lessen geleerd met 'De kunst van het nieuwe werken.
Over Joost van Driessen
Joost van Driessen is manager bij het Ministerie van Defensie. Hij is afgestudeerd in de informatica aan de Universiteit Leiden en deed zijn MBA-opleiding bij de Business School Nederland. Zijn werkterrein bevindt zich op het grensvlak waar organisatie en informatie elkaar raken.