Sociaal contract: het fundament van onze samenleving onder druk

Het sociaal contract vormt de impliciete overeenkomst tussen burgers, overheid en bedrijven over wederzijdse rechten en plichten. Het is het onzichtbare weefsel dat onze samenleving bijeenhoudt. Van Rousseau tot Rawls hebben filosofen dit concept gebruikt om de legitimiteit van staatsgezag te verklaren. Maar in Nederland lijkt dit fundament te wankelen. De toeslagenaffaire, afbrokkelend vertrouwen in instituties en groeiende ongelijkheid dwingen ons na te denken: welk sociaal contract hebben wij eigenlijk nog met elkaar?

Pieter Omtzigt

Een nieuw sociaal contract

Omtzigt analyseert hoe overheidsschandalen het vertrouwen hebben geschaad en pleit voor herstel van de basis: een nieuwe overeenkomst waarin de overheid weer dienstbaar is aan de burger in plaats van andersom.
Boek bekijken

20,-

Op voorraad | Nu besteld, dinsdag in huis | Gratis verzonden

De scheefgegroeide verhouding tussen overheid en burger

De afgelopen decennia is de machtsbalans tussen staat en burger fundamenteel verschoven. Waar burgers eens bescherming en zorg verwachtten, worden ze nu behandeld als klanten die zichzelf moeten redden. Pieter Omtzigt legt de vinger op de zere plek: het contract is gebroken. Maar hoe kwam het zover?

Onbegrepen overheid - Waarom de staat en de burger elkaar niet meer vinden

Paul Misdorp

Deze analyse toont hoe de horizontalisering van de overheid paradoxaal genoeg juist de kracht uit de staat heeft gehaald. Intensieve samenwerking tussen overheid en burger vraagt om een kleinere machtsafstand.

Artikel lezen

Kim Putters

Het einde van de bv Nederland

Putters constateert de teloorgang van het Nederlandse model. De impliciete afspraken die decennialang hebben gefunctioneerd, slijten. Wat overblijft is een samenleving waarin mensen zich niet meer gezien voelen.
Boek bekijken

15,99

Op voorraad | Nu besteld, dinsdag in huis

Spotlight: Kim Putters

Als voormalig directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau en hoogleraar heeft Putters jarenlang de Nederlandse samenleving onderzocht. Zijn analyses over sociale cohesie en het sociaal contract behoren tot de scherpste van Nederland.

Kim Putters

Veenbrand

In dit eerdere werk schetst Putters al de sluimerende crisis. Hij pleit voor een nieuw sociaal contract waarin overheid, burgers en bedrijven samen werken aan een gedeelde toekomstvisie – voordat de veenbrand niet meer te blussen is.
Boek bekijken

20,-

Wordt morgen verstuurd | Gratis verzonden

Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving

De transitie die Nederland doormaakt is geen toeval. Het is het bewuste gevolg van politieke keuzes, geïnspireerd door neoliberaal gedachtegoed. Individuele zelfredzaamheid verving collectieve zorg. Maar heeft deze transformatie ons gebracht wat het beloofde? Of zijn we juist essentiële elementen van ons sociale contract kwijtgeraakt?

Jan Jonker

Transitie van betekenis

Jonker plaatst de noodzaak van een nieuw sociaal contract in de context van duurzaamheid en transitie. Oude afspraken volstaan niet meer wanneer we geconfronteerd worden met klimaatcrisis en circulaire economie.
Boek bekijken

22,50

Op voorraad | Nu besteld, dinsdag in huis | Gratis verzonden

Ruw ontwaken uit de neoliberale droom - 'Belangrijke basis voor debat'

Peter van den Boom

Deze studie onderzoekt hoe het neoliberalisme alle levenssferen heeft doordesemd en pleit voor coöperatie als Europees ordeningsprincipe. Zorgzaamheid en betrokkenheid als Nederlandse waarden verdienen een comeback.

Artikel lezen

Nieuwe stemmen in het debat

Naast gevestigde denkers zoals Kim Putters en Jan Jonker duiken nieuwe generaties op in het debat over het sociaal contract. Zij brengen frisse perspectieven, gebaseerd op de ervaring van generaties die opgroeiden met flexcontracten, studieschulden en onbetaalbare woningen.

Sander Schimmelpenninck

Sander en de brug

Schimmelpenninck vertegenwoordigt een jongere generatie die de pijn voelt van een sociaal contract dat niet meer werkt. Zijn pleidooi voor herverdeling, kansengelijkheid en collectieve verantwoordelijkheid slaat een brug tussen generaties.
Boek bekijken

10,-

Op voorraad | Nu besteld, dinsdag in huis

We hebben een nieuw sociaal contract nodig waarin de balans wordt hersteld tussen individu en gemeenschap, tussen markt en samenleving, tussen heden en toekomst. Uit: Sander en de brug

De architectuur van het sociale systeem

Om het sociaal contract te begrijpen, moeten we de structuren kennen die het vormgeven. Nederland kent een complex stelsel van instituties, regelingen en tradities die samen het sociale weefsel vormen. Sommigen noemen dit de 'lange systemen' die ons land karakteriseren.

Frank Kalshoven Silvie Zonderland

Zó werken lange systemen

Kalshoven en Zonderland beschrijven de zes lange systemen als het Nederlandse sociaal contract. Deze analytische benadering helpt begrijpen hoe afspraken over onderwijs, zorg en pensioen met elkaar samenhangen.
Boek bekijken

20,-

Op voorraad | Nu besteld, dinsdag in huis | Gratis verzonden

‘Till the well runs dry’

Leo van de Voort

Richard Sennett's werk over samenwerking toont aan dat het neoliberale kapitalisme mensen het vermogen ontneemt om duurzame relaties aan te gaan. 'Till the well runs dry' – we moeten de bron van gemeenschapszin blijven vullen.

Artikel lezen

Filosofische fundamenten heroverdenken

Een nieuw sociaal contract vergt meer dan politieke hervormingen. Het vraagt om een fundamentele heroverweging van ons mensbeeld en onze economische organisatie. Moeten we de homo economicus blijven koesteren, of is er een alternatief denkbaar?

Peter Willemse

Een ander sociaal contract

Willemse ontwikkelt een politiek-filosofisch betoog voor een fundamenteel ander sociaal contract. Hij analyseert waarom het huidige systeem faalt en welke grondwettelijke hervormingen nodig zijn.
Boek bekijken

18,90

Op voorraad | Nu besteld, dinsdag in huis

Jurgen Masure

Mens voorbij markt

Masure breidt het concept radicaal uit: een sociaal contract moet niet alleen mensen, maar ook natuur en dieren omvatten. Alleen zo kunnen we de klimaatcrisis effectief aanpakken en een duurzame toekomst creëren.
Boek bekijken

29,50

Op voorraad | Nu besteld, dinsdag in huis | Gratis verzonden

Het kleine verschil dat alles verandert - ‘Buitengewoon relevant’

Teun van Aken

Lunsing toont aan dat het mensbeeld van de homo economicus wetenschappelijk niet klopt. De wederkerigheidsmens is een beter uitgangspunt voor een nieuw sociaal contract gebaseerd op vertrouwen en wederzijdse zorg.

Artikel lezen

Een nieuw sociaal contract Een werkend sociaal contract vereist transparantie, betrouwbaarheid en gelijkwaardigheid. Burgers moeten kunnen vertrouwen dat de overheid haar kant van de afspraak nakomt – consequent en voor iedereen.

De weg vooruit: herstel van het contract

Het sociaal contract is geen statisch gegeven maar een levend weefsel dat voortdurend onderhoud en hernieuwing vraagt. De uitdaging voor Nederland is om de waardevolle elementen van ons sociale model te behouden terwijl we het aanpassen aan de realiteit van de 21e eeuw. Van Pieter Omtzigt tot Sander Schimmelpenninck, van Kim Putters tot Peter Willemse – allemaal delen ze de overtuiging dat hernieuwd commitment aan onze wederzijdse verplichtingen onvermijdelijk is.

De vraag is niet óf het sociaal contract vernieuwd moet worden, maar hóe. Welke waarden willen we centraal stellen? Welke rechten en plichten horen bij een rechtvaardige samenleving? En vooral: hoe zorgen we dat álle stemmen gehoord worden in dit cruciale gesprek over onze gezamenlijke toekomst?